Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, tha se shqetësimet e Ukrainës u morën në konsideratë dhe do të përfshihen në amendamentet e mundshme të propozimit fillestar të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për paqe. Rubio vuri në dukje se do të nevojiten bisedime të nivelit më të lartë për të rënë dakord mbi një tekst përfundimtar.
Zyrtarë të lartë amerikanë dhe ukrainas thanë të dielën se kanë bërë përparim drejt përfundimit të pushtimit rus të Ukrainës, pas bisedimeve me rrezik të lartë në qytetin zviceran të Gjenevës.
Bisedimet kishin për qëllim diskutimin e planit të paqes të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për Ukrainën e konfliktuar, gjë që shkaktoi shqetësim midis shumë aleatëve evropianë të Uashingtonit, të cilët e konsideruan planin si shumë pajtues me Moskën.
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, i cili udhëhoqi delegacionin amerikan në Gjenevë, tha se bisedimet ishin “shumë të vlefshme” dhe përbënin ditët më produktive në një “kohë shumë të gjatë”.
«Ndihem shumë optimist se mund të arrijmë diçka», tha Rubio.
Megjithatë, diplomati më i lartë amerikan ofroi pak detaje rreth asaj se si dukej përparimi me homologun e tij ukrainas, duke vënë në dukje se zyrtarët e nivelit të lartë ka të ngjarë të duhet të përfshihen së shpejti dhe të vazhdojnë diskutimet të hënën dhe më tej.
Ai gjithashtu minimizoi afatin e së enjtes të vendosur nga Trump për Kievin për t’iu përgjigjur propozimit të tij, duke theksuar se zyrtarët duan të shohin një fund të luftimeve sa më shpejt të jetë e mundur.
«Ky është një moment shumë delikat», tha Rubio. «Disa prej tyre kanë të bëjnë me semantikën ose gjuhën. Të tjerat kërkojnë vendime dhe konsultime të nivelit më të lartë. Të tjerat, mendoj, thjesht kanë nevojë për më shumë kohë për t’u përpunuar».
Plani me 28 pika i hartuar nga SHBA-të për t’i dhënë fund pushtimit pothuajse katërvjeçar rus në Ukrainë ka shkaktuar alarm në Kiev dhe në kryeqytetet evropiane.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy ka thënë se vendi i tij mund të përballet me një zgjedhje të vështirë midis mbrojtjes së të drejtave të tij sovrane dhe ruajtjes së mbështetjes së SHBA-së, nga e cila mbështetet kaq dëshpërimisht. Zelenskyy pohoi gjithashtu se ukrainasit “gjithmonë do ta mbrojnë” vendin e tyre.
Propozimi plotëson shumë kërkesa ruse që Zelenskyy i ka hedhur poshtë kategorikisht në dhjetëra raste, përfshirë heqjen dorë nga pjesë të mëdha territori.
Në një deklaratë të lëshuar të dielën në mbrëmje pas bisedimeve, Shtëpia e Bardhë tha se delegacioni ukrainas “pohoi se të gjitha shqetësimet e tyre kryesore – garancitë e sigurisë, zhvillimi ekonomik afatgjatë, mbrojtja e infrastrukturës, liria e lundrimit dhe sovraniteti politik – u trajtuan plotësisht gjatë takimit”.
Shtoi se Kievi “shprehu vlerësim për qasjen e strukturuar të ndërmarrë për të përfshirë reagimet e tyre në secilin komponent të kornizës së re të zgjidhjes”. Shtëpia e Bardhë tha se ndryshimet e bëra në propozim tani pasqyrojnë “interesat e tyre kombëtare” dhe ofrojnë “mekanizma të besueshëm dhe të zbatueshëm për të mbrojtur sigurinë e Ukrainës si në planin afatshkurtër ashtu edhe në atë afatgjatë”.
Por gjuha e hapave të tillë pozitivë erdhi vetëm pasi shqetësimet rreth marrëveshjes origjinale të miratuar nga Trump u intensifikuan.
Një grup dypartiak senatorësh amerikanë thanë se Rubio u tha atyre të shtunën se plani kishte origjinën nga Rusia dhe në fakt ishte një “listë dëshirash” për Moskën, në vend të një shtytjeje serioze për paqe.
Kancelari gjerman Friedrich Merz tha se kishte folur me Trumpin dhe e bëri të qartë se kishte disa pjesë të planeve për të cilat vendet kryesore evropiane mund të bien dakord, por për të tjera nuk mundën.
“I thashë se jemi plotësisht në përputhje me Ukrainën, se sovraniteti i këtij vendi nuk duhet të rrezikohet”, tha Merz në një intervistë me një media gjermane.
Rubio e quajti propozimin e SHBA-së një “dokument që merr frymë lirisht” që do të vazhdonte të ndryshonte. Ai gjithashtu e bëri të qartë se çdo produkt përfundimtar, sapo të jetë gati, do të duhet t’i paraqitet Moskës; “natyrisht, rusët kanë të drejtë vote këtu”.
Vlerësimi optimist i asaj që u diskutua e sfidoi vetë Trumpin. Përpara se të fillonin bisedimet, presidenti kritikoi ashpër Ukrainën për mungesë mirënjohjeje për ndihmën ushtarake amerikane, ndërkohë që u shmang nga kritikat ndaj Rusisë.
“‘UDHËHEQJA’ E UKRAINËS KA SHPREHUR ZERO MIRËNJOHJE PËR PËRPJEKJET TONA, DHE EVROPA VAZHDON TË BLEJË NAFTË NGA RUSIA”, postoi Trump në faqen e tij në rrjetet sociale, Truth Social, të dielën në mëngjes.
Pas postimit të Trump, Zelenskyy përshëndeti përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të për sigurinë, duke theksuar gjithashtu se “thelbi i të gjithë situatës diplomatike është se ishte Rusia, dhe vetëm Rusia, që e filloi këtë luftë”.
“Ukraina është mirënjohëse ndaj Shteteve të Bashkuara, ndaj çdo zemre amerikane dhe personalisht ndaj Presidentit Trump”, shkroi Zelenskyy në një postim në Telegram, duke shtuar: “Ne i falënderojmë të gjithë në Evropë”.
“Është e rëndësishme të mos harrojmë qëllimin kryesor – të ndalojmë luftën e Rusisë dhe të parandalojmë që ajo të ndizet përsëri”, shtoi ai, transmeton euronewsal.
