E mbajtur jashtë në Sheshin e Shën Pjetrit, mesha për udhëheqësin e ndjerë të Kishës Katolike u ndoq nga dhjetëra mijëra njerëz dhe më shumë se 100 delegacione zyrtare, duke përfshirë krerët e shteteve si presidenti i SHBA Donald Trump dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy.
Midis të pranishmëve ishin edhe figura të larta evropiane, duke përfshirë shefen e Komisionit Ursula von der Leyen, presidentin francez Emmanuel Macron dhe kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Keir Starmer.
Me kaq shumë liderë botërorë të pranishëm, funerali i Papa Françeskut u bë gjithashtu një nga mbledhjet më të rëndësishme ndërkombëtare të vitit.
Këtu janë pesë momente historike të kësaj dite:
1. Mini-samiti Trump dhe Zelenskyy
Një nga imazhet më të habitshme erdhi nga një takim i improvizuar në Vatikan.
Fotot e publikuara nga presidenca e Kievit tregojnë Zelenskyy, Trump, Macron dhe Starmer të mbledhur në një sallë mermeri përpara funeralit, me Macron duke mbështetur një dorë mbështetëse mbi supin e Zelenskyy.
Trump dhe Zelenskyy gjithashtu zhvilluan një bisedë private, sy më sy 15-minutëshe brenda Bazilikës së Shën Pjetrit. Të dy ishin ulur ballë për ballë në qendër të një salle prej mermeri, veçanërisht pa asnjë ndihmës apo këshilltar aty pranë, duke sugjeruar një bisedë private dhe të drejtpërdrejtë mes tyre.
Drejtori i Komunikimit të Shtëpisë së Bardhë, Steven Cheung e përshkroi takimin si “shumë produktiv”, me plane për diskutime të mëtejshme më vonë gjatë ditës.
Ky ndërveprim i drejtpërdrejtë dhe në dukje i përzemërt ishte në kontrast të fortë me tensionet e fundit publike midis dy liderëve.
Në një postim në rrjetin social X, Zelenskyy tha se takimi ishte një takim i mirë dhe kishte potencial për t’u bërë historik.
2. “Shenja e paqes” e papritur e Trump dhe Macron
Në një tjetër moment të dukshëm gjatë meshës funerale, Trump mori pjesë në ritualin katolik të njohur si “shenja e paqes”. Ai shkëmbeu shtrëngime duarsh me fqinjët e tij të afërt: Presidentin finlandez Alexander Stubb, me të cilin kohët e fundit luajti golf në Florida dhe presidentin estonez Alar Karis.
Por ai gjithashtu zgjati dorën për të shtrënguar duart me presidentin francez Emmanuel Macron, i ulur pak larg. Në liturgjinë katolike, “shenja e paqes” ndodh pas “Ati ynë” dhe para Kungimit, kur kongregacioni ftohet të ofrojë një gjest paqeje ndaj njëri-tjetrit, zakonisht një shtrëngim duarsh, përkulje ose përqafim, në varësi të traditës.
Shtrëngimi i duarve me Macron u bë i mundur nga ndryshimet e minutës së fundit në rregullimet e ndenjëseve në rreshtin e parë, pasi protokolli i Vatikanit ishte lënë mënjanë për këtë ngjarje të paprecedentë. Trump dhe Zonja e Parë Melania, por edhe Zelenskyy, iu dhanë ulëse në rreshtin e parë së bashku me liderët e tjerë kryesorë, duke theksuar rëndësinë ndërkombëtare të funeralit.
3. Takimi i dytë i Trump me Ursula von der Leyen
Në shkallët e Sheshit të Shën Pjetrit, Presidenti Trump dhe Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen shkëmbyen një shtrëngim duarsh. Ishte takimi i tyre i parë që nga 21 janari 2020, kur të dy u takuan në Forumin Ekonomik Botëror në Davos. Edhe pse i shkurtër dhe i kufizuar në mirësjellje formale, bashkëveprimi dukej i ngrohtë, pavarësisht tensioneve të fundit transatlantike mbi tarifat tregtare.
“Në shkëmbimin e tyre të shkurtër, presidenti von der Leyen dhe presidenti Trump ranë dakord të takoheshin,” u tha gazetarëve të shtunën zëdhënësja kryesore e Komisionit Paula Pino.
Von der Leyen tha në rrjetet sociale X se ajo “pati shkëmbime të mira” me disa nga liderët e mbledhur për të bërë haraçin e tyre të fundit për Papën. Mbetet e paqartë se sa liderë të tjerë takoi Trump gjatë qëndrimit të tij të shkurtër në Romë. Raportet sugjerojnë se ai foli shkurt edhe me kancelarin gjerman Olaf Scholz, por edhe me William, Princin e Uellsit.
4. Ndryshimi simbolik i garderobës së Zelenskyy
Zelenskyy bëri një ndryshim të dukshëm në veshjen e tij tipike ushtarake për funeralin, duke zgjedhur në vend të kësaj veshje të errëta.
Ndërsa ruante ende një pamje të frymëzuar nga ushtria, Zelenskyy zgjodhi një xhaketë elegante të zezë me xhepa përpara dhe një prerje më joformale, të shoqëruar me një këmishë të errët në vend të bluzës së tij tipike dhe çizme të errëta. Që nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, Zelenskyy ka veshur vazhdimisht veshje ushtarake joformale si simbol i solidaritetit me ushtarët në vijën e frontit.
Megjithatë, zgjedhja e veshjes së Zelenskyy-t kishte ngjallur më parë polemika gjatë vizitës së tij të fundit në Uashington, ku pyetja e një gazetari për veshjen e tij joformale ndryshoi shkurtimisht tonin e ngjarjes. Zgjedhja e tij për t’u veshur më formalisht për funeralin shënoi një ndryshim të rëndësishëm, por delikate, për rastin solemn.
5. Një rrymë nëntokësore anti-Trump në predikim
Gjatë predikimit të tij, kardinali Giovanni Battista Re, dekan i Kolegjit të Kardinalëve, festoi avokimin e palëkundur të Papa Françeskut për emigrantët dhe të margjinalizuarit, vërejtje që disa i panë si një qortim të mprehtë ndaj Presidentit Trump, i cili ishte i pranishëm në audiencë.
Re përmendi vizitat e Papa Françeskut në Lesbos dhe Lampedusa, dy ishuj që simbolizojnë “tragjedinë e migrimit, me mijëra njerëz të mbytur në det”, por edhe meshën e Papa Françeskut që ai kremtoi në kufirin Meksikë-SHBA.
Kardinali Re i bëri jehonë gjithashtu thirrjes së qëndrueshme të Papës: “Ndërtoni ura, jo mure”, një frazë e interpretuar prej kohësh si një kritikë e drejtpërdrejtë e politikave të Trump. Turma u përgjigj me duartrokitje spontane, veçanërisht gjatë thirrjeve të Re për paqe dhe dialog përballë luftës dhe shkatërrimit – një pikë kulmore emocionale e ceremonisë.
“Përballë luftërave të furishme të viteve të fundit, me tmerret e tyre çnjerëzore dhe vdekjet dhe shkatërrimet e panumërta, Papa Françesku ngriti vazhdimisht zërin, duke kërkuar paqe dhe duke bërë thirrje për arsye dhe negociata të ndershme për të gjetur zgjidhjet e mundshme”, vazhdoi Re, njofton euronewsal.