Nga: Prof.dr.Ylber Qusaj, doktor i shkencave farmaceutike në Zvicër
Si ta ruajmë shëndetin pa humbur traditat ?
Jeta në diasporë është një udhëtim mes dy botëve: ajo e traditës sonë shqiptare dhe ajo e kulturës perëndimore ku jetojmë. Kjo përplasje bëhet më e dukshme në tryezë, aty ku ushqimi nuk është vetëm ushqim – por kujtim, identitet dhe shëndet. Në vendet ku jetojmë sot, ritmi është i shpejtë, ushqimet e gatshme janë kudo dhe shpesh harrojmë të gatuajmë.
Por në zemrat tona mbeten të pashlyera shijet e kuzhinës shqiptare: gjellët e ngrohta me perime, buka e shtëpisë, fasulja, pitet me mbushje të ndryshme, apo flia që gatuhej me durim dhe dashuri në oborr.
Unë këtë e përjetoj më fort gjatë pushimeve të verës në Kosovë. Momenti kur ulem në sofër me familjen, duke shijuar një gjellë të sapogatuar nga duart e nënës, një pite të ngrohtë apo një flia të pjekur ngadalë, është një përjetim i paçmuar. Është një çmallje me vendlindjen, një rikthim në kujtime që ushqejnë jo vetëm trupin, por edhe shpirtin. Në ato çaste e kupton se ushqimi është një gjuhë e dashurisë dhe kujtesës, që nuk shuhet as në mërgim.
Megjithatë, shëndeti kërkon kujdes. Tradicionalisht, tryezat tona janë të bollshme, por shpesh të rënda: shumë vaj, miell i bardhë dhe porcione të mëdha. Jeta në Perëndim më ka mësuar një gjë të çmuar: nuk kemi pse të heqim dorë nga tradita, por mund ta përshtatim.
Si të krijojmë një balancë të shëndetshme?
Perime dhe fruta çdo ditë – ato ishin dhe mbeten pjesë e kuzhinës sonë, vetëm duhet t’i bëjmë bazën e vakteve tona. Pite dhe flia më të lehta – me miell integral, më pak yndyrë dhe mbushje të pasura me zarzavate, ato mund të jenë po aq të shijshme dhe më të shëndetshme.
Porcione më të vogla – një rregull i thjeshtë që na lejon të shijojmë gjithçka pa e rënduar trupin.
Buka integrale – një zëvendësim i vogël që sjell më shumë fibra dhe energji të qëndrueshme.
Rituali i të ngrënit – ta ruajmë si vlerë, sepse ushqimi në kulturën tonë është bashkim, jo vetëm kalori. Një pite e thjeshtë e ndarë me familjen në Zvicër, ka të njëjtin efekt shërues si një darkë vere në Kosovë.
Përfundim
Ne, shqiptarët në diasporë, nuk kemi pse të zgjedhim mes dy botëve. Mund të marrim shëndetin e ushqimit modern dhe shpirtin e kuzhinës shqiptare. Sepse në fund, nuk është fjala vetëm për atë që vendosim në pjatë – por për dashurinë, kujtimin dhe kujdesin që shoqëron çdo kafshatë.
Ushqimi i vendlindjes do të mbetet gjithmonë i paçmuar, por duke e kombinuar me kujdesin për shëndetin, ai bëhet një urë që na lidh me të kaluarën dhe na forcon për të ardhmen.
SAM24.info