Paris- Emmanuel Macron e ka përshkruar rikthimin e Donald Trump si një “elektroshok” që duhet ta shtyjë Europën të sigurojë të ardhmen e saj dhe atë të Ukrainës. Në një intervistë për Financial Times në Pallatin Élysée, menjëherë pasi Trump ra dakord me Vladimir Putin për të nisur bisedime të menjëhershme për paqe, presidenti francez theksoi nevojën që Europa të forcojë kapacitetet e saj në mbrojtje dhe ekonomi.
Ai këmbënguli se vetëm presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, mund të negociojë në emër të vendit të tij, duke paralajmëruar se një “paqe që është kapitullim” do të ishte “lajm i keq për të gjithë”, përfshirë SHBA-në.
“E vetmja pyetje në këtë fazë është nëse presidenti Putin është sinqerisht, në mënyrë të qëndrueshme dhe të besueshme i gatshëm të bjerë dakord për një armëpushim mbi këtë bazë. Pas kësaj, u takon ukrainasve të negociojnë me Rusinë,” tha Macron, duke shtuar: “Ne të gjithë duhet të qëndrojmë vigjilentë kolektivisht.”
Lideri francez ka argumentuar prej kohësh se Europa duhet të marrë më shumë përgjegjësi për sigurinë e saj, gjë që mund të bëhet vetëm duke rritur pavarësinë ekonomike dhe duke reduktuar varësinë nga SHBA dhe Kina.
Macron e përshkroi rikthimin e Trump në Shtëpinë e Bardhë si një tronditje që duhet ta shtyjë BE-në të investojë në mbrojtjen e saj dhe në një rilindje ekonomike e teknologjike. Ai argumentoi se ishte koha për të braktisur një kornizë fiskale dhe monetare të miratuar nga BE në vitin 1992, të cilën e cilësoi si “të vjetëruar”.
“Kjo është koha e Europës për të përshpejtuar dhe për të vepruar,” tha ai, ndërsa paralajmëroi rrezikun e dështimit për BE-në. “Nuk ka zgjidhje tjetër. Po i mbaron koha.”
Macron organizoi një takim mes Trump dhe Zelenskyy në dhjetor të vitit të kaluar në Pallatin Élysée, për të diskutuar situatën në Ukrainë. Mbetet e pasigurt nëse Macron mund të bindë vendet e tjera europiane për programin e tij, veçanërisht pasi ai është dobësuar politikisht si në Francë ashtu edhe në Bruksel pas paralizës politike që pasoi zgjedhjet e parakohshme të vitit të kaluar. Gjithashtu, financat publike të Francës e kufizojnë aftësinë e saj për të bërë investimet e nevojshme në mbrojtje dhe fusha të tjera prioritare.
Pavarësisht kësaj, presidenti francez miratoi pozicionin e administratës së Trump se ishte përgjegjësi e Europës të siguronte sigurinë e Ukrainës, duke thënë se kjo ishte një pasojë e një ndryshimi brezash dhe konsensusi dypartiak në politikën e jashtme amerikane, e cila po largohet nga Europa për t’u fokusuar në Azi.
Macron theksoi se unilaterizmi amerikan nuk nisi me kthimin e Trump në pushtet, duke përmendur faktin se ai nuk kishte marrë asnjë telefonatë paraprake nga administrata Biden për marrëveshjen e nëndetëseve bërthamore “Aukus” me Australinë dhe Britaninë apo për tërheqjen nga Afganistani.
“Ajo që Trump po i thotë Europës është se barra bie mbi ju. Dhe unë them, është detyra jonë ta mbajmë atë,” tha Macron.
Ndërsa shumë liderë europianë reaguan ashpër ndaj bisedimeve të Trump me Putinin për përfundimin e luftës në Ukrainë, Macron u shfaq më i matur. Pasi kishte biseduar me Trump në telefon më herët gjatë javës, ai tha se nuk ishte “i befasuar” nga lëvizja e presidentit amerikan. Macron theksoi se Trump kishte krijuar një “dritare mundësie” për një zgjidhje të negociuar, ku “çdokush duhet të luajë rolin e tij”.
Roli i SHBA-së është të “rifillojë këtë dialog” dhe të marrë iniciativën, sepse Trump solli një “element tronditës strategjik”. Ai tha se Zelenskyy do të ishte “i vetëm” për të diskutuar “çështjet territoriale dhe të sovranitetit”, ndërsa “komuniteti ndërkombëtar, me një rol specifik për europianët, duhet të diskutojë garancitë e sigurisë dhe, më gjerë, kornizën e sigurisë për të gjithë rajonin. Këtu kemi një rol për të luajtur.”
Macron po udhëheq diskutimet mes aleatëve europianë mbi mënyrat për të garantuar çdo marrëveshje paqeje, përfshirë mundësinë e vendosjes së trupave në Ukrainë për të penguar agresionin e mëtejshëm rus. Macron theksoi nevojën që Europa të krijojë një industri të mbrojtjes të integruar dhe të pavarur nga SHBA, duke argumentuar se partnerët europianë duhet të investojnë në sistemin e mbrojtjes ajrore franco-italian SAMP-T, në vend të blerjes së sistemit amerikan Patriot.
Ai theksoi gjithashtu se Europa duhet të sigurojë më shumë financime inovative për të rritur investimet në mbrojtje dhe teknologji. Ai sugjeroi se një model i ri financimi, si huamarrjet e përbashkëta të BE-së gjatë pandemisë COVID-19, mund të ishte një zgjidhje për të adresuar këto sfida. Macron përfundoi duke thënë se Europa duhet të shkëputet nga varësia strategjike dhe të investojë në teknologjitë e së ardhmes, mbrojtjen dhe autonominë ekonomike për të siguruar sovranitetin e saj afatgjatë./ Financial Times