Intervistë ekskluzive me artistin Urim Berisha që jeton e vepron në Zvicër
Mos harroni ta përkrahim sot Urimin në ekspozitë!
Një ekspozitë që na rikthen te zanafilla e dijes dhe shpirtit – në Konsullatën e Kosovës në Cyrih
Në një botë gjithnjë e më të zhurmshme, ku njeriu duket se e ka humbur lidhjen me origjinën e tij, artisti Urim Berisha sjell një ftesë për kthim te thelbi, përmes një ekspozite që flet me gjuhën e heshtur të ngjyrës dhe simbolit. “Origjina e Numrave”, që hapet më 20 qershor ( sonte e premte) në Konsullatën e Kosovës në Cyrih, është më shumë se një cikël pikturash – është një kërkim i thellë filozofik, shpirtëror dhe estetik. Në këtë intervistë për sam24.info. Berisha na çon në një udhëtim të rrallë: nga kujtimet e fëmijërisë deri te vizionet metafizike që ushqejnë brushën e tij. Urim Berisha – njeri i urtësisë, mirësjelljes dhe bamirësisë, me një njerëzi që e ndjen në çdo fjalë e në çdo veprim.
I qetë, i thjeshtë dhe i pandalshëm në punën e tij, kam nderin ta njoh prej më shumë se 20 vitesh. Sot, me rastin e ekspozitës së tij të veçantë, pata privilegjin t’i bëj dhuratë një kujtim të shkruar – sepse zëri mund të shuhet, por fjalët e shkruara lënë gjurmë të përjetshme.
Z. Berisha, faleminderit për këtë bashkëbisedim. Çfarë emocionesh dhe risish sjell ekspozita e re?
Faleminderit juve për interesimin dhe hapësirën. Kjo ekspozitë është një pjesë shumë intime e imja – një reflektim i gjatë, një përpjekje për të folur për një temë që më ka ndjekur që në fëmijëri: prejardhja e numrave. Ky cikël është një përzierje e mendimit dhe ndjenjës, ku ngjyra dhe forma bëhen instrumente për të shpjeguar atë që nuk thuhet dot me fjalë. Pikturat e kësaj ekspozite janë ilustrime vizuale të një eseje që kam shkruar me të njëjtin titull, ku paraqes teorinë time për mënyrën se si janë krijuar shifrat që përdorim sot, dhe mbi të gjitha – çfarë përfaqësojnë ato. Janë ftesa për meditim, për t’u ndalur e për t’i vështruar gjërat ndryshe.
Ju kujtohet punimi juaj i parë?
Si të mos më kujtohet? Ishte një mëngjes me dritë të zbehtë kur babai na mori mua dhe vëllanë në librari. Na bleu nga një bllok vizatimi, një laps dhe një gomë. Ishim ende të vegjël, por në ato mjete të thjeshta kishte diçka të shenjtë për ne. Vëllai vizatonte shtëpi dhe peizazhe, ndërsa unë vizatova një njeri – ndoshta shenja e parë që rruga ime do të ishte ajo e shpirtit dhe figurës njerëzore. Sot ai është arkitekt, unë piktor – dhe ajo ditë ishte hapi i parë drejt këtij fati.
Kush ishte nxitësi dhe shtytësi kryesor që ju dha zemrën për të ndjekur këtë udhë?
Babai im, pa asnjë dyshim. Jo vetëm sepse ishte artist vetë, por sepse e jetonte artin si mënyrë të të qenit. Ai ka qenë mësues i artit për dekada të tëra, por për mua ka qenë gjithmonë më shumë se një mësues. Na mësonte jo vetëm si të vizatonim, por si të ndjenim, si të vëzhgonim botën me një sy më të thellë. Shumë mbrëmje i kalonim duke qëndruar model për të – herë me durim, herë me lodhje – por gjithmonë me një ndjenjë të shenjtë. Edhe sot, kritikat e tij janë busull për mua.
“Arti figurativ ka mbetur në periferi”
Si e shihni sot vendin e artit figurativ? A është vlerësuar sa duhet në këtë kohë?
Për fat të keq, jo. Më duket se arti figurativ ka mbetur në periferi, në një epokë ku gjithçka duhet të jetë e shpejtë, digjitale, e konsumueshme. Kemi humbur durimin për të soditur, për të ndjerë heshtjen e një pikture. Po jetojmë në një kohë të vrullshme ku vlerat shpirtërore po zëvendësohen nga imazhe të zbrazëta. Arti nuk duhet të bërtasë që të dëgjohet – por, për fat të keq, tani duhet.
Me sa punime paraqiteni në këtë ekspozitë?
Janë rreth 20 punime, me teknika të ndryshme – disa piktura, disa vizatime. Secila prej tyre është si një kapitull më vete në këtë udhëtim për të kuptuar prejardhjen e simbolit, të shifrës, të vetë dijes.
Ku keni ndier më shumë rezonancë shpirtërore me publikun?
Ekspozitat që kanë lindur në kontekst të bashkëpunimit ndërfetar kanë qenë ndër më të veçantat. Sidomos në Zvicër dhe Gjermani, ku projekti është mbështetur nga shoqata islame shqiptare, por edhe nga kisha protestante. Në Cyrih, p.sh., ekspozita u bë bashkërisht nga një xhami dhe një kishë – si pjesë e një dialogu të sinqertë shpirtëror. Ishte një përvojë që më preku thellë.
Sa ekspozita personale keni realizuar? Cilat janë më të rëndësishmet për ju?
Kam pasur tetë ekspozita personale – shumica në Zvicër, një në Gjermani. Kam marrë pjesë edhe në disa kolektive, në Zvicër dhe në Kosovë. Secila ka lënë gjurmën e vet, por ky cikël i tanishëm më flet më shumë shpirtërisht. Ai është një përpjekje për të përkthyer dijen në ndjesi.
Çfarë planesh keni për të ardhmen?
Kam në plan të mbaj ekspozitë në Kosovë me të njëjtën tematikë. Ishte planifikuar për pranverën, por për arsye teknike është shtyrë. Shpresoj që brenda këtij viti ta sjell edhe atje – është shumë e rëndësishme për mua që ky cikël të ekspozohet në vendlindje.
Nga e merrni frymëzimin për të krijuar?
Nga dashuria ndaj Zotit dhe ndaj çdo krijimi të Tij. Nga drita që del nga heshtja. Nga meditimi dhe nga përulësia përballë misterit të ekzistencës. Arti është forma ime e lutjes.
Në cilin dimension shprehni veten më fuqishëm: në gëzim, dashuri, dhimbje apo revoltë?
Të gjitha bashkë janë prania e artit tim: dashuria për të bukurën, dhimbja për njeriun, revolta për padrejtësinë dhe injorancën, dhe përulësia para të vërtetës. Në çdo penel ka një fjalë që nuk kam mundur ta them. Ngjyrat janë lotët e mia. Janë zëri im. Janë unë.
Të uroj shumë suksese dhe besoj se sonte do ta kaloni sa më mirë!