Instituti për Avansim Kombëtarë IPAK,perfaqësohet nga Dr.Salih Sefa në Konferencën Internacionale shkencore për mjeksi ne Prishtinë!
Tema:
Trajtimi i Sëmundjeve Kancerogjene post Kimioterapisë dhe Radioterapisë:
Imunoterapia si Terapia e Tretë dhe Ndikimi i Politikave Sociale në Vendet e Zhvilluara dhe ato në Zhvillim Kanceri është një nga sfidat më të mëdha të shëndetit publik global. Për dekada,
kimioterapia dhe radioterapia kanë përfaqësuar terapitë standarde, por kufizimet e tyre në
efikasitet dhe efektet anësore kanë nxitur kërkimin për alternativa të reja.
Imunoterapia
është shfaqur si një “terapi e tretë”, duke ofruar përfitime të rëndësishme në trajtimin e disa llojeve të kancerit. Ky artikull shqyrton zhvillimin e imunoterapisë, rolin e saj krahas
terapive tradicionale dhe analizën e ndikimit të politikave sociale në qasjen ndaj kësaj terapie në vendet e zhvilluara dhe ato në zhvillim.
1. Hyrje
Kanceri është shkaku i dytë kryesor i vdekshmërisë në botë, duke shkaktuar mbi 10
milionë vdekje çdo vit (World Health Organization [WHO], 2022).
Strategjitë tradicionale
përfshijnë kirurgjinë, kimioterapinë dhe radioterapinë. Megjithatë, kufizimet e këtyre metodave kanë krijuar nevojën për qasje më inovative. Imunoterapia është shfaqur si një revolucion terapeutik që përdor sistemin imunitar për të luftuar qelizat tumorale.
Ky studim shqyrton efektivitetin e imunoterapisë dhe rolin e politikave sociale në shpërndarjen e saj globale.
2. Terapitë tradicionale: Kimioterapia dhe Radioterapia
Kimioterapia përdor substanca citotoksike për të shkatërruar qelizat që ndahen shpejt, duke përfshirë edhe ato të shëndetshme, çka shkakton efekte anësore si imunosupresion,
alopeci dhe lodhje (National Cancer Institute [NCI], 2021).
Radioterapia përdor rrezatim
me doza të larta për të dëmtuar ADN-në e qelizave tumorale, por mund të shkaktojë dëmtime të indeve përreth (Delaney et al., 2005). Megjithëse këto trajtime mbeten shtylla të terapive onkologjike, ato shpesh nuk ofrojnë mbrojtje afatgjatë edhe kundër rikthimit të tumorit.
3. Imunoterapia si “Terapia e Tretë”
Imunoterapia shfrytëzon sistemin imunitar për të njohur dhe shkatërruar qelizat kancerogjene. Llojet kryesore përfshijnë: – Inhibitorët e pikave të kontrollit imunitar që kanë treguar efikasitet në melanomë dhe kancer të mushkërive
Vaksinat kundër kancerit dhe terapitë me citokina, janë ende në fazë eksperimentale.Ndryshe nga kimio dhe radioterapia, imunoterapia mund të ofrojë përgjigje afatgjata dhe më me pak
efekte anësore sistemike!
4. Politikat sociale dhe pabarazitë në qasje
Në vendet e zhvilluara, me sigurime shëndetësore dhe investimet në kërkime, lejojnë qasje më të gjerë në imunoterapi. Për shembull, në SHBA dhe Evropë, disa terapi të imunoterapisë janë përfshirë në protokollet standarde për disa kancere
(American Cancer Society [ACS], 2023). Politikat sociale synojnë të reduktojnë pabarazitë
në akses përmes subvencioneve dhe mbulimit nga shteti.
Vendet në zhvillim !
Në vendet në zhvillim, mungesa e fondeve dhe infrastrukturës e bën imunoterapinë pothuajse të paarritshme për shumicën e pacientëve !Politikat shëndetësore fokusohen ende kryesisht në kimioterapi dhe radioterapi, të cilat janë më të përballueshme
dhe të disponueshme. Pabarazitë socio-ekonomike thellohen nga mungesa e mbështetjes ndërkombëtare dhe nga sistemi i dobët i sigurimeve shëndetësore.
5. Diskutim
Imunoterapia përfaqëson një pikë kthese në trajtimin e kancerit, sfidat ekonomiko-sociale pengojnë shpërndarjen e saj të barabartë.Derisa në vendet e zhvilluara përfitojnë nga inovacionet mjekësore, vendet në zhvillim mbeten pas. Bashkëpunimi ndërkombëtar, financimi publik dhe politikat shëndetësore të orientuara drejt barazisë janë thelbësore për
të siguruar qasje më të drejtë.
6. Përfundim
Imunoterapia duhet të shihet si një shtyllë e tretë në trajtimin e kancerit, duke plotësuar terapitë ekzistuese. Megjithëse përparimet shkencore janë të dukshme, qasja ndaj këtyre
trajtimeve mbetet e pabarabartë globalisht. Vetëm përmes politikave të integruara shëndetësore dhe bashkëpunimit ndërkombëtar, mund të sigurohet që përfitimet e imunoterapisë të jenë të arritshme për të gjithë pacientët, pavarësisht statusit socio-ekonomik apo gjeografi
1.Mungesa e barnave adekuate!
2.Mungesa e sigurimit shëndetsor!
3.Mungesa e financimit të qendrushëm shtetrorë i mbetet barrë kryesore familjes e që në shumicën e rasteve nuk mund ti permbush kërkesat dhe kujdesin adekuat për pacientin!
Rekomandim për shtetin e Kosovës:
1.Me urgjencë krijimn adekuat të Sigurimit Shendetësor të obligueshëm për secilin qytetarë!
(Si mustër kisha propozuar sigurimin shendetësor bazik Zvicerian)
2.Krijimin e infrastrukturës shëndetsore!
3.Trajnimin e përsonelit shëndetësor nëpër vendet e zhvilluara me shëndetësi të avancuar në onkologji!
4.Trajtimin psikologjik ja vetëm pacientin por e familjarët e rrethit të ngushtë!
Imunoterapia ka sjellë një epokë të re në trajtimin e kancerit, sidomos kur përdoret pas kimioterapisë dhe radioterapisë. Por suksesi i saj nuk varet vetëm nga teknologjia dhe shkenca — ai varet edhe nga qasja sociale dhe politike. Kombinimi i të arriturave shkencore në mjeksi,si dhe organizimi adekuat i politikave sociale sidomos në vendet në zhvillim do të prodhojnë cilësi më të lartë në popullatë!
19.09.2025
Zürich.
Doc.Dr.med Salih Sefa