/ Nga: PhD. Xhavit LIPAJ, Andermatt/
Reflektime nga një 55-vjeçar që fliste pak, por ndiente rëndë:
Në këtë moshë, njeriu nuk ka më nevojë të tregojë kush është. Në këtë moshë, fjalët nuk janë më armë për të fituar debat, por pasqyra për të kuptuar veten. Dhe ky njeri nuk po shkruanë për të dhënë mësim. Ky shkruan për të dëshmuar atë që jeta e mësuar, jo me teori, por me gjak, me lot, me ndjesi që s’shihen.
Kam kuptuar se:
Nuk ka nevojë të flas për veten sa herë më jepet fjala. Më mirë të dëgjoj dikë që nuk e njeh askush, se sa të bind botën për veten time. Urtësia fillon kur egoja hesht. Koha që i jep dikujt me zemër, nuk ikën kurrë bosh. Në çdo bisedë ku nuk ka qenë me trup, por me shpirt, diçka më është kthyer në formën e qetësisë.
Kur dikush ka ftuar në një shtëpi të thjeshtë, ka mësuar më shumë për mikpritjen se në çdo festë të madhe. Thjeshtësia e mësoi madhështinë që nuk zhurmon. Nuk përpiqet më të ndryshoj njerëz që nuk duan të ndryshojnë. Ka kuptuar se respekti është më i rëndësishëm se rregullimi. Disa rrugë janë për tu pranuar, jo për tu korrigjuar.
Falja e ka shpëtuar më shumë se krenaria.
Ka falur edhe kur si kanë kërkuar falje. Jo për ata – por për veten e vetë. Se urrejtja është gur që më rëndon vetëm atë. Kur dikush ka qarë përpara këtij, nuk ka folur. Ka heshtur me të. Nuk i kemi nevojë fjalëve në praninë e dhimbjes – ajo ka gjuhën e vet që nuk flet.
Më mirë të tregonë se është gjallë, se sa i lodhur.
Bota ka nevojë për dritë. Edhe kur aj ka qenë në terr, ka zgjedhur të mos bëhet edhe aj hije. Ka ndihmuar shumë, por më së miri ka ndihmuar kur nuk ka kërkuar të dihej. Mirësia e përmendur është transaksion. Mirësia e harruar është virtyt. Kur dikush ka folur keq për këtë në mungesën e atij, nuk kam renduar ta pastroj emrin. Ka lënë ujin të rrjedhë vetë. Dhe pas një kohe, uji i pastër vetëdëshmohet. Nuk ka dhënë receta, kur ka parë uri në sy – ka dhënë bukë.
Teoritë më shumë kanë ushqyer mendjen. Veprimet – shpirtin.
Ka dashur fëmijët duke u ulur në nivelin e tyre, jo duke folur si burrë i madh. Ata nuk duan fjalë. Duan sinqeritet. Kur dikush ka rënë, nuk ka pyetur “çfarë ndodhi?”
Kam thënë: “si mund të të ndihmoj?”
Një pyetje lind nga kureshtja. Tjetra nga kujdesi. Ka thënë “më fal” pa turp, dhe ajo fjalë e ka ngritur më lart se çdo arritje. Nuk i detyronë më njerëzit të flasin me atë. Disa heshtje janë të shenjta. Ato flasin me Zotin. Nuk ka bërë premtime në lumturi, as vendime në mërzi. Ka pritur që era të kalojë, e pastaj ka vendosur rrugën. Kur është përballur me padrejtësi, nuk është bërë si ata.
Më mirë të humbas me nder se sa të fiton me turp. Dhe kur ke nder, nuk ke frikë as të humbësh.
Nuk i mbanë më pranë ata që më shterojnë shpirtin. Disa lidhje janë mësime, jo përjetësi. Kur i ka ardhur një ide, e ka ndarë. Jo për famë, por sepse idetë që nuk ndahen, kalben. Është ndalur shumë herë për të parë qiellin. Jo si poet. Si njeri që ka nevojë të kujtojë që është i vogël, por me shpirt të pafund.
Në moshën 55 vjeç, nuk ka nevojë të flas shumë.
Por gjithçka që thotë, dëshiron të ketë peshën e jetës, jo të mendimit. Dhe nëse kjo që sapo lexove të preku, mos e falëndero. Mos më citoni. Vetëm hesht pak më shpesh.
Dëgjo më thellë.
Ndihu më lehtë – por më i pranishëm. Në fund të fundit, aj nuk është duke duke folur me ty. Është duke i kujtuar vetes atë që e ka marrë një jetë për ta kuptuar.
Parathënie
Zëri që nuk bërtet, por dëgjohet
Ky nuk është Artikull për t’u kuptuar. Është Artikull për t’u ndalur. Jo për të zgjidhur diçka, por për të heshtur në një vend ku nuk ke qenë më parë — brenda vetes. Fjalët që do të lexosh këtu nuk pretendojnë të jenë as përfundimtare, as të përkryera. Ato janë zëra që kanë jetuar gjatë në heshtje, si rrënjë që lëvizin nën tokë, pa u parë, por duke mbajtur jetën lart. Ky artikull nuk ka autor në kuptimin tradicional. Ai flet për një njeri 55 vjeqar, që fliste pak, por ndiente rëndë — një figurë që mund të ketë ekzistuar, por mund të jetë edhe simbol i urtësisë që lind në secilin prej nesh kur heshtim mjaftueshëm gjatë për të dëgjuar zërin që nuk flet. Ai njeri nuk kishte as dëshirë të predikonte, as ambicie të shkëlqente.
Fjalët e tij rridhnin ngadalë, si një burim i pastër që s’kishte nevojë për lavdërime — sepse uji i vërtetë nuk kërkon të quhet i freskët. Në këtë epokë zhurme, ku shpejtësia është kthyer në garë, ky artikull është një akt rezistence të qetë. Ai nuk ngre zërin. Ai nuk të bind. Ai të fton. Të fton të ndalosh. Të ulesh. Të dëgjosh. Jo mua, jo për këtë njeri — por veten. Jo veten që flet gjithë ditën, por veten që rri në qoshe dhe vështron gjithçka me një qetësi të çuditshme.
Veten që nuk kërkon duartrokitje. Veten që ka parë shumë, ka dashur shumë, ka humbur shumë — dhe prapë ka mbetur e butë. Këto meditime janë si gjethet e vjeshtës: nuk zbulojnë sekretet e universit, por të kujtojnë që gjithçka ka kohën e vet, dhe se bukuria më e thellë është ajo që largohet pa zhurmë.
Nëse këtë artikull nuk e lexon, por e ndien — atëherë ai e ka kryer misionin e vet. Dhe ti ke bërë një hap më afër një jete që nuk ka nevojë të bërtasë për të qenë i rëndësishme. ( Vazhdojmë me pjesën e parë ditën e martë me datë 22.04.2025)
Enkas për SAM24.info