Sugjerimi i presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump, për të blerë Grenlandën ka tronditur aleatët evropianë dhe ka shkaktuar reagime të forta nga liderët grenlandezë dhe danezë. Ky propozim, i cili përfshin edhe mundësinë e përdorimit të forcës ose presionit ekonomik, po konsiderohet një provokim nga shumë vende në Bashkimin Evropian dhe NATO.
Kryeministri i Grenlandës, Mute B. Egede, ka theksuar qartë se populli grenlandez nuk dëshiron të bëhet pjesë e Shteteve të Bashkuara. “Grenlanda është për popullin grenlandez. Ne nuk duam të jemi danezë, nuk duam të jemi amerikanë. Ne duam të jemi grenlandezë,” tha Egede gjatë një konference të përbashkët shtypi me kryeministren daneze, Mette Frederiksen, në Kopenhagë.
Egede pranoi rëndësinë strategjike të Grenlandës, duke përmendur se ishulli është një pjesë e kontinentit të Amerikës së Veriut dhe se SHBA-të e shohin atë si pjesë të interesave të tyre gjeopolitike. Megjithatë, ai u distancua nga çdo ide që do ta kthente ishullin në një territor amerikan. Për më tepër, ai bëri thirrje për pavarësi nga Danimarka, duke kritikuar historinë koloniale të këtij vendi dhe trajtimin e popullsisë indigjene të Grenlandës.
Trump e ka cilësuar blerjen e Grenlandës si një çështje të sigurisë kombëtare për SHBA-në, duke theksuar vendndodhjen strategjike të ishullit në Arktik, një rajon gjithnjë e më i rëndësishëm për fuqitë globale për shkak të burimeve natyrore dhe pozicionit kyç për rrugët tregtare.
Reagimi i Frederiksen ishte i prerë, por gjithashtu i hapur ndaj dialogut. “Grenlanda i përket grenlandezëve – askujt tjetër,” deklaroi ajo, duke e cilësuar diskutimin si një shans për të reflektuar mbi pavarësinë e Grenlandës dhe rëndësinë që ky territor ka për komunitetin global.
Interesi i Trump për Grenlandën ka ngjallur ankth edhe në Evropë. Si aleat kryesor i NATO-s, Shtetet e Bashkuara kanë qenë historikisht mbështetëse të forta të sigurisë evropiane, por ideja që një lider amerikan të sugjeronte përdorimin e forcës kundër një aleati ka tronditur shumë kryeqytete evropiane.
Grenlanda, me një popullsi prej vetëm 57,000 banorësh, është një territor i gjerë dhe i pasur me burime natyrore si nafta, gazi dhe elementët e rrallë, të cilët po bëhen më të aksesueshëm për shkak të shkrirjes së akullit në rajon. Pozicioni i saj strategjik në Arktik është një pikë kyçe në garën globale për dominim mes Rusisë, Kinës dhe SHBA-së.
Megjithëse Frederiksen sheh një aspekt pozitiv në vëmendjen ndërkombëtare që Grenlanda po merr, diskutimi ka ngritur tensione të reja në skenën ndërkombëtare, duke përforcuar sfidat gjeopolitike në një kohë kur Arktiku po shndërrohet në një arenë konkurrimi mes fuqive më të mëdha të botës, njofton euronewsal.