Ka shenja që ky sezon mund të jetë i keq. Në shtetin e Nju Jorkut, rastet e gripit filluan të rriteshin rreth dy javë më herët se zakonisht, tha Dr. James McDonald, komisioner i Departamentit të Shëndetësisë të Shtetit të Nju Jorkut
Të dhënat më të fundit mbi sëmundjet e frymëmarrjes në Shtetet e Bashkuara tregojnë se blerësit dhe festuesit po përhapin më shumë sesa thjesht gëzim festiv pasi po transmetojnë edhe mikrobe, shkruan CNN.
Në shumë raste, është një variant i ri i virusit që ka shkaktuar sezone të hershme dhe të ngjeshura të gripit në Azi, Australi dhe Evropë.
SHBA-të janë në prag të zbulimit të asaj që do të bëjë ky variant i gripit, i quajtur nënklada K. Për javën që përfundon më 6 dhjetor – java e parë e plotë pas festës së Falënderimeve – përqindja e vizitave te mjeku për simptoma që përfshijnë ethe plus kollë ose dhimbje fyti u rrit në 3.2%, sipas Qendrave të SHBA-së për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.
Kjo shifër është mbi nivelin bazë kombëtar që ekspertët e sëmundjeve infektive e quajnë pragu i epidemisë. Është një sinjal se sezoni i gripit ka filluar zyrtarisht, tha Dr. Caitlin Rivers, e cila drejton Qendrën për Inovacionin e Reagimit ndaj Shpërthimeve në Shkollën e Shëndetit Publik Johns Hopkins Bloomberg.
Ka dy mënyra për të vlerësuar fillimin e sezonit të gripit, tha Rivers, e cila ka ndjekur nga afër rastet. Sipas kalendarit, është java e 40-të, rreth javës së parë të tetorit – por kjo datë nuk do të thotë domosdoshmërisht se gripi po përhapet gjerësisht. Duke u bazuar në aktivitetin e gripit, “pragu prej 3.1% shënon fillimin e sezonit të gripit”, tha ajo.
Sipas përditësimit të fundit të CDC-së, të paktën 14 juridiksione të shëndetit publik po tregojnë aktivitet të moderuar deri të lartë të gripit, kryesisht të përqendruar në verilindje. Këto përfshijnë New York City, ku aktiviteti është shumë i lartë; New York dhe New Jersey, ku është i lartë; dhe Connecticut, Massachusetts dhe Rhode Island, të cilat janë në kategorinë e moderuar. Aktiviteti i gripit është gjithashtu i lartë në Luiziana dhe Kolorado. Shtete dhe territore të tjera që tregojnë rritje janë Georgia, South Carolina, Texas, Porto Riko dhe Idaho.
Këtë javë u shënua edhe vdekja e parë e raportuar e një fëmije nga gripi për këtë sezon në Shtetet e Bashkuara.
“Ne e dimë se nga mbikëqyrja jonë, aktiviteti i gripit po rritet në SHBA tani, dhe për këtë arsye koha për t’u vaksinuar për këtë sezon është pikërisht tani”, tha Dr. Tim Uyeki, zyrtari kryesor mjekësor i divizionit të gripit të CDC-së, në një telefonatë me mjekët këtë javë.
Shenjat e hershme të një sezoni të ashpër të gripit
Ka shenja që ky sezon mund të jetë i keq. Në shtetin e Nju Jorkut, rastet e gripit filluan të rriteshin rreth dy javë më herët se zakonisht, tha Dr. James McDonald, komisioner i Departamentit të Shëndetësisë të Shtetit të Nju Jorkut, i cili i mban të dhënat e veta të gripit, të ndara nga ato të CDC-së. Shtrimet në spital për shkak të gripit janë dyfishuar çdo javë gjatë dy javëve të fundit, tha ai.
“Është këtu dhe e njoftoi veten mjaft me zë të lartë”, tha McDonald.
E paraqitur në një grafik, tha McDonald, kurba është në formë J, duke treguar një rritje të shpejtë të rasteve të rënda. “Nuk është e zakonshme të shohësh një kurbë që shkon në atë mënyrë”, shtoi ai. “Kjo do të thotë se po shihni më shumë njerëz që përfundojnë në spital më shpejt krahasuar me vitin e kaluar. Dhe po shohim më shumë njerëz që diagnostikohen me grip sesa vitin e kaluar.”
Departamenti i Shëndetësisë i shtetit dërgoi një alarm në spitale të hënën, duke sinjalizuar rritjen e shpejtë të rasteve dhe duke i nxitur ata të nëntipojnë mostrat dhe të marrin masa të duhura për kontrollin e infeksionit.
Shumica e viruseve të gripit të mbledhura dhe të analizuara nga laboratorët amerikanë gjatë këtij sezoni të viruseve të frymëmarrjes kanë qenë nënklada K, një variant i një lloji të gripit të quajtur H3N2, i cili në vetvete është një varietet i gripit A.
“Stinët gjatë të cilave gripi A (H3) shkakton shumicën e infeksioneve të gripit karakterizohen zakonisht nga sëmundje më të rënda, veçanërisht te të rriturit e moshuar, duke rezultuar në më shumë persona që kërkojnë kujdes”, thuhej në alarmin e Nju Jorkut. Vende të tjera, përfshirë Japoninë, Kinën, Mbretërinë e Bashkuar dhe Kanadanë, kanë raportuar gjithashtu sezone të ngjeshura të gripit.
Në Australi, ku u zbulua për herë të parë nënklada K, pati gati gjysmë milioni raste të konfirmuara të gripit, duke thyer rekordin e vendosur vetëm një vit më parë. Shkencëtarët shpesh i drejtohen Australisë, ku sezoni i gripit ndodh midis prillit dhe tetorit — dimër në Hemisferën Jugore — për të gjetur të dhëna se çfarë mund të ndodhë në vendet e Hemisferës Veriore.
Megjithatë, ekziston një shaka e vjetër që tregojnë veteranët e shëndetit publik në lidhje me paparashikueshmërinë e sezonit të gripit: “Nëse keni parë një sezon gripi, keni parë një sezon gripi.” Disa ekspertë paralajmërojnë se SHBA-të mund të mos shohin të njëjtin nivel aktiviteti si vendet e tjera.
“Vitin e kaluar patëm një sezon gripi shumë të keq dhe nëse kjo do të thotë se do të kemi një sezon gripi të keq këtë vit, është e vështirë të thuhet”, tha Dr. Jennifer Nuzzo, e cila drejton Qendrën e Pandemisë në Universitetin Brown.
“Nuk është tipike të kesh dy sezone gripi të këqija njëra pas tjetrës”, tha Nuzzo. “Kam menduar nëse ndoshta mund të jemi disi më të mbrojtur se disa nga këto vende të tjera për shkak të asaj që ndodhi në SHBA vitin e kaluar.” Por me një variant të ri në përzierje, modelet e vjetra mund të mos qëndrojnë më.
“Mendoj se do të jetë një sezon gripi mjaft i keq”, tha Dr. Angela Rasmussen, një virologe në Universitetin e Saskatchewan. Edhe Kanadaja ka parë një fillim të hershëm dhe të shpejtë të sezonit të gripit.
“Duhej të isha në telefon tani, por personi që duhej të ishte në telefon u sëmur me grip. Shkolla është mbyllur dhe e gjithë familja e tyre e ka.”
Vaksinat kundrejt një varianti të ri të gripit
Ky variant i ri nuk u përfshi në vaksinat e gripit të këtij viti sepse u identifikua pasi shkencëtarët kishin zgjedhur katër llojet që do të përfshiheshin këtë vit. Vaksinat kundër gripit përmbajnë lloje të ngjashme dhe duket se po funksionojnë mjaft mirë kundër këtij varianti.
Një shqyrtim i kohëve të fundit i efikasitetit të vaksinave kundër gripit në Mbretërinë e Bashkuar nga shkencëtarët e Agjencisë së Sigurisë Shëndetësore të Mbretërisë së Bashkuar zbuloi se, edhe pse antitrupat e gjeneruar nga vaksinat e këtij viti nuk i neutralizuan viruset e nënkladës K aq efektivisht sa llojet e tjera, vaksinat prapëseprapë ulën shanset e një vizite në urgjencë ose shtrimi në spital për llojet H3N2, të cilat dominoheshin nga nënklada K, me pothuajse 75% te fëmijët. Efektiviteti ishte më i ulët për të rriturit, përfshirë ata mbi 65 vjeç. Vaksinat e këtij viti ulin shanset e nevojës për të shkuar në urgjencë ose në spital për gripin me rreth 30% deri në 40%.
Edhe pse kjo është shpresëdhënëse, nuk do të thotë se SHBA-të do të shohin të njëjtat rezultate. Për shkak të ndryshimeve në mënyrën se si prodhohen vaksinat, mbrojtja mund të mos jetë aq e fortë.
“Shpresoj që ajo që Mbretëria e Bashkuar po sheh në të dhënat e hershme të sezonit është ajo që mund të presim, por ata përdorin kryesisht vaksina me bazë qelizore, dhe ne përdorim kryesisht vaksina me bazë veze. Jam pak i shqetësuar se nuk do ta shohim atë nivel performance”, tha Rivers.
Edhe me kufizimet e vaksinave kundër gripit, çdo mbrojtje është më e mirë se asnjë mbrojtje, tha Dr. Alex Greninger, kreu i diagnostikimit të sëmundjeve infektive në Departamentin e Mjekësisë Laboratorike të Universitetit të Uashingtonit. Vaksinave u duhen rreth shtatë ditë për të pasur efekt të plotë në trup. Me sezonin e gripit që ka filluar, tha Greninger, është më mirë të mos prisni nëse nuk e keni marrë ende vaksinën e këtij viti.
“Nëse vaksinoheni sot, ajo do të jetë në shtëpi deri në Krishtlindje për sa i përket sistemit tuaj imunitar”, tha Greninger.
Mbrojtja nga vaksinat kundër gripit është veçanërisht e rëndësishme për fëmijët, të cilët kanë pasur më pak ekspozim ndaj gripit sesa të rriturit dhe për këtë arsye kanë më pak imunitet natyror kundër tij.
“Është më e rëndësishme të kesh marrë vaksinën sesa të mos e kesh marrë vaksinën kur je fëmijë”, tha Greninger. Të dhënat e vaksinimit kundër gripit të mbledhura nga CDC tregojnë se vetëm 38% e fëmijëve janë vaksinuar kundër gripit këtë vit, më pak se në të njëjtën kohë për gjashtë sezonet e mëparshme.
SHBA-të vendosën një rekord në vdekjet e fëmijëve nga gripi sezonin e kaluar. Të paktën 280 fëmijë vdiqën nga gripi vjeshtën dhe dimrin e kaluar, numri më i madh i vdekjeve në një vit jo-pandemik që nga mbledhja e të dhënave për herë të parë në vitin 2004. Në rastet kur statusi i vaksinimit ishte i njohur, gati 9 në 10 ishin të pavaksinuar.
Si të mbroheni nga gripi
Vaksinat kundër gripit nuk i mbrojnë njerëzit plotësisht nga infektimi. Por vaksinimi është mënyra më e mirë për të ulur shanset që të keni nevojë për vizitë mjekësore ose shtrim në spital nëse infektoheni me grip. Ato gjithashtu nuk e parandalojnë plotësisht transmetimin e virusit, por zvogëlojnë shanset që kjo të ndodhë.
Meqenëse vaksinat kundër gripit nuk janë perfekte, është e këshillueshme të merren më shumë se një masë paraprake për të shmangur sëmundjen. Rivers, nga Johns Hopkins, thotë se vaksinohet çdo vit dhe më pas ndjek të dhënat. Kur infeksionet fillojnë të rriten, “deri në festa, me siguri mbaj maskë në vende të mbushura me njerëz, si aeroportet”, tha ajo. Ajo gjithashtu përpiqet të shmangë mjediset me rrezik të lartë, “si ato vendet e trampolinave të mbyllura që fëmijët e mi i duan”.
Nëse ndodheni në një vend ku nuk mund të mbani maskë, si për shembull gjatë një darke festive, hapja e një dritareje dhe futja e ajrit të pastër ose përdorimi i një pastruesi ajri mund të ndihmojë në parandalimin e përhapjes së sëmundjes.
“Po, ka një kosto. Të gjithë po mendojmë për faturat e ngrohjes këto ditë, por është një ndërhyrje që mendoj se është gjithmonë e dobishme. Është veçanërisht e dobishme kur nuk është praktike ose e dëshirueshme të mbash maskë”, tha Rivers.
Gripi godet fort. Simptomat, që përfshijnë temperaturë të lartë, kollë, dhimbje fyti, dhimbje trupi dhe të dridhura, kanë tendencë të shfaqen të gjitha menjëherë dhe jo gradualisht.
Nëse sëmureni, është e këshillueshme të bëni testin, pasi ekzistojnë ilaçe antivirale që mund të zvogëlojnë kohëzgjatjen dhe ashpërsinë e sëmundjes, nëse fillohen brenda 48 orëve të para nga shfaqja e simptomave./CNN, transmeton euronewsal.
