Universitetet në epokën bashkëkohore kanë tejkaluar rolin tradicional të qendrave arsimore. Ato janë shndërruar në institucione strategjike që ndërtojnë politika, prodhojnë zhvillim dhe krijojnë ekosisteme inovative. Në një botë të dominuar nga inovacioni, transformimi digjital dhe kërkesat dinamike të tregut, universitetet po marrin një rol të ri – atë të Universitetit 4.0, ku mësimdhënia, kërkimi shkencor, teknologjia dhe sipërmarrja përbëjnë një tërësi të pandarë.
Heliksi i Trefishtë – paradigma e re e zhvillimit universitar
Inovacioni kërkon bashkëpunim të qëndrueshëm mes aktorëve kryesorë të zhvillimit. Modeli i Heliksit të Trefishtë, që lidh universitetin, qeverinë dhe industrinë, është sot paradigma më moderne për krijimin e ekosistemeve funksionale të inovacionit. Universiteti prodhon dije dhe hulumtim, qeveritë krijojnë politika mbështetëse, ndërsa industria e transformon dijen në zgjidhje konkrete për tregun.
Ky model nuk funksionon më në mënyrë lineare, por përmes një ndërveprimi të ndërlidhur, ku rolet ndryshojnë dhe plotësohen në varësi të nevojave të shoqërisë dhe ekonomisë.
UHZ – një universitet në transformim të thellë strategjik
Universiteti “Haxhi Zeka” në Pejë është duke u shndërruar në një shembull të qartë të zbatimit të kësaj paradigme. Në rajonin e Dukagjinit, ku potenciali ekonomik dhe demografik është i lartë, UHZ ka ndërmarrë një seri iniciativash transformuese:
- themelimi i FERD-it, si mekanizëm rajonal i bashkëpunimit institucional dhe ekonomik,
- krijimi i UNI NOVA-s, qendrës së inovacionit dhe sipërmarrësisë universitare,
- forcimi i partneriteteve me komunat e Dukagjinit,
- zgjerimi i bashkëpunimeve ndërkombëtare me universitete prestigjioze evropiane,
- integrimi me industrinë dhe tregun e punës.
Këto iniciativa e kanë pozicionuar UHZ-në si një institucion modern, që jo vetëm transmeton dije, por edhe prodhon zhvillim, gjeneron ide dhe kontribuon realisht në transformimin socio-ekonomik të rajonit.
FERD – mekanizmi rajonal i inovacionit dhe zhvillimit
FERD, si organizatë e themeluar nga UHZ, ka krijuar një platformë të re bashkëpunimi ku komunat, bizneset dhe universiteti punojnë së bashku në analiza, politika dhe projekte zhvillimore. FERD materializon praktikisht modelin e Heliksit të Trefishtë në Dukagjin, duke krijuar kulturë bashkëpunimi që nuk ka ekzistuar më parë në mënyrë të strukturuar.
UNI NOVA – modeli më i avancuar i inovacionit universitar në Kosovë
UNI NOVA, e themeluar si shoqëri 100% në pronësi të UHZ-së, është një risi në arsimin e lartë kosovar. Ky model juridik dhe organizativ i jep UHZ-së fleksibilitet për të:
- zhvilluar projekte inovacioni,
- mbështetur startup-et studentore,
- krijuar spin-off-e akademike,
- transferuar dije nga akademia në treg,
- gjeneruar bashkëpunime ndërkombëtare në inovacion.
UNI NOVA është struktura që e fut UHZ-në në orbitën e universiteteve moderne që funksionojnë sipas logjikës së Universitetit 4.0.
Bashkëpunimi me komunat dhe industrinë – themel i Universitetit 4.0 – UHZ ka krijuar marrëdhënie funksionale me komunat e Pejës, Istogut, Klinës, Deçanit, Gjakovës, Malishevës, Rahovecit dhe Junikut. Universiteti është bërë pjesë e planifikimit të politikave lokale në fushën e arsimit, tregut të punës dhe zhvillimit ekonomik.
Nga ana tjetër, bizneset e Dukagjinit po e shohin UHZ-në si partner strategjik. Universiteti ka ndërtuar Barometrin e tregut turistik dhe hotelier, të parin në vend, dhe është duke ndërtuar Barometrin Kombëtar të Tregut të Punës, një instrument që do ndikojë në politikat kombëtare të punësimit dhe zhvillimit njerëzor.
Ndërkombëtarizimi – dimensioni i zhvillimit të qëndrueshëm – UHZ ka zgjeruar gamën e bashkëpunimeve me universitete të njohura në rajon dhe Evropë: Universitetin e Osijekut, Zarës, Splitit, Universitetin e Tiranës, Shkodrës, Arteve të Bukura, Universitetin Mesdhetar të Tiranës, Universitetin e Sarajevës, Universitetin Mediteran të Podgoricës etj. Këto bashkëpunime po mundësojnë mobilitete, projekte ndërkombëtare dhe ngritje të kapaciteteve profesionale të stafit dhe studentëve.
UHZ drejt Universitetit 4.0 – identiteti i ri institucional – UHZ është duke ndërtuar me vendosmëri identitetin e një Universiteti 4.0, ku mësimdhënia, kërkimi, inovacioni dhe sipërmarrja janë procese të integruara. Ky model e vendos universitetin në linjë me tendencat bashkëkohore globale, duke e shndërruar atë në aktor të rëndësishëm të zhvillimit ekonomik dhe teknologjik.
Përmes një qasjeje të koordinuar strategjike dhe me funksionalizimin e strukturave si FERD dhe UNI NOVA, si dhe përmes partneriteteve të gjera me industrinë dhe institucionet publike, UHZ po e shndërron Dukagjinin në një hapësirë të re të inovacionit dhe zhvillimit.
UHZ tashmë nuk është vetëm institucion arsimor – është motor i inovacionit, qendër e zhvillimit rajonal dhe shembulli më i qartë i Universitetit 4.0 në Kosovë, transmeton UHZ. /HelveticALforum.ch
