/ Nga PhD. Xhavit LIPAJ, Zvicër
Në errësirën e një nate të pashpjegueshme, Xhiti e gjeti veten në mes të një pylli të heshtur. Asgjë nuk lëvizte. As era nuk frynte. Ishte një qetësi e rreme, një qetësi që nuk premtonte paqe, por diçka tjetër—diçka të fshehtë, diçka që priste të shpërthente.
Dhe pastaj, ai i pa ata.
Sytë e tyre të verdhë shkëlqenin në errësirë, një shkëlqim që nuk ishte thjesht instinkt kafshëror, por diçka më e thellë, më e vjetër. Ishin ujqërit e sotëm, ata që nuk vraponin më nëpër male të egër, por nëpër qytete të betonit, ata që nuk të shqyenin mishin me dhëmbë, por me fjalë, me manipulim, me tradhti.
Ata nuk ulërinin më. Ata flisnin.
Dhe njëri prej tyre, ujku më i madh, doli nga errësira dhe foli me një zë të thellë, një zë që tingëllonte si një këngë e vjetër, por që mbante pas vetes një rrezik të heshtur.
Ujku i parë: “Nuk mund të na shmangësh”
Ujku: “Xhiti, pse lufton?”
Xhiti: “Sepse nuk mund të bëj ndryshe.”
Ujku: “Por a nuk e sheh? Ne jemi gjithmonë këtu. Gjithmonë kemi qenë. Lufta jote nuk do të na zhdukë.”
Xhiti: “E di që nuk mund t’ju zhduk. Por kjo nuk do të thotë se do të ju dorëzohem.”
Ujku: “Dhe çfarë përfiton nga kjo? Nuk është më koha e trimërisë. Është koha e përshtatjes. Ata që mbijetojnë, nuk janë ata që luftojnë, por ata që përshtaten.”
Xhiti: “Përshtaten… apo shiten?”
Ujku: (qesh me një zë të ftohtë) “Shiten? Jo. Ne thjesht kemi kuptuar diçka që ti ende nuk e ke kuptuar. Nuk ka më mirë dhe keq. Nuk ka më të drejtë dhe të gabuar. Ka vetëm fuqi dhe ata që e kanë atë.”
Xhiti: “Dhe kur gjithçka tjetër të ketë humbur, çfarë do të bëni me atë fuqi? A do ta përdorni për të ngrënë njëri-tjetrin?”
Ujku: (buzëqesh, por nuk përgjigjet)
Ujku i dytë: “E vërteta nuk ka rëndësi”
Një ujk tjetër doli nga errësira, një hijeshë e zezë që lëvizte pa zhurmë. Ai nuk kishte një shikim të egër. Ai dukej më i qetë, më i mençur.
Ujku: “Ti ende mendon se e vërteta ka rëndësi, apo jo?”
Xhiti: “E vërteta është gjithçka që ka rëndësi.”
Ujku: (qesh lehtë) “Ah, sa i pafajshëm je. E vërteta nuk ekziston më. Ka vetëm narrativa. Ka vetëm histori të treguara nga ata që kanë pushtetin.”
Xhiti: “Ti mund të ndërtosh sa histori të duash, por e vërteta nuk ndryshon.”
Ujku: “Por kush e përcakton të vërtetën? Ti? Unë? Apo ata që dinë si ta shesin më mirë atë?”
Xhiti: “E vërteta nuk ka nevojë të shitet. Ajo ekziston edhe kur askush nuk e beson.”
Ujku: “E vërteta që nuk besohet është e vdekur.”
Xhiti: “Jo. E vërteta që nuk besohet është në gjumë. Dhe një ditë, do të zgjohet.”
Ujku i tretë: “Në fund, të gjithë dorëzohen”
Një tjetër ujk doli nga hija, më i vjetër, më i lodhur. Ai kishte parë shumë. Ishte një ujk që nuk kishte më etjen e luftës, por urtësinë e atij që kishte parë shumë beteja të humbura.
Ujku: “E di çfarë më çudit më shumë tek ti, Xhiti?”
Xhiti: “Çfarë?”
Ujku: “Fakti që ende mendon se mund të ndryshosh diçka. Se mund të fitosh një betejë që është e humbur që nga fillimi.”
Xhiti: “Nëse është e humbur, atëherë pse më frikësoheni?”
Ujku: (ndalon për një moment, pastaj qesh) “Sepse je i fundit nga ata që ende besojnë. Dhe nëse ti nuk dorëzohesh, mund të ketë të tjerë që do të ndjekin shembullin tënd.”
Xhiti: “Dhe nëse ka të tjerë?”
Ujku: “Atëherë do të na duhet të luftojmë më fort.”
Xhiti: “Epo, atëherë luftoni.”
Dhe me këto fjalë, një heshtje e madhe mbuloi pyllin. Ujqërit nuk u tërhoqën, por nuk u afruan më. Ata e shikonin Xhitin si dikë që nuk mund ta kuptonin plotësisht.
Ai nuk ishte më i fortë se ata.
Ai nuk ishte më i shumtë se ata.
Por ai nuk kishte frikë prej tyre.
Dhe kjo ishte diçka që ata nuk mund ta ndryshonin.
Sepse ujqërit mund të hanë gjithçka.
Por nuk mund të hanë atë që nuk ka frikë të qëndrojë përballë tyre.
Dhe kështu, ata u zhdukën në errësirë.
Një botë e mbushur me ujqër
Në këtë botë, ka shumë ujqër.
Ka ata që hanë të dobëtit.
Ka ata që e shesin të vërtetën për pushtet.
Ka ata që të thonë se duhet të dorëzohesh sepse asgjë nuk ka kuptim.
Por ka edhe disa që zgjedhin të mos bëhen njëri prej tyre.
Xhiti nuk ishte hero. Ai nuk ishte i paprekshëm. Ai nuk ishte i pavdekshëm.
Por ai zgjodhi.
Zgjodhi të mos bëhej si ata.
Zgjodhi të mos shiste veten.
Zgjodhi të mos e pranonte një botë ku e keqja sundonte pa kundërshtim.
Dhe ndoshta, kjo ishte trimëria më e madhe nga të gjitha.
Sepse ujqërit mund të jenë të shumtë.
Por një njeri që nuk ka frikë prej tyre, është më i fuqishëm se të gjithë ata bashkë.