Nga: Dashnim HEBIBI
(Një rrëfim për ndarjen e gjeneratave, dashurinë e mërgatës dhe mallin që s’ka fjalë ta përshkruajë)
Ka momente në jetë që nuk fliten, vetëm ndjehen.
Ka ndarje që s’kanë zë, por lëshojnë britma në shpirt.
Të tilla janë ndarjet e gjyshit dhe gjyshes me nipërit e mbesat e tyre, kur udhëtimi drejt mërgimit është i pashmangshëm. Lotët nuk pyesin për moshë, kohë apo vend — ata rrjedhin vetë, si gjaku që del kur zemra thyhet.
“A do t’i shoh më mbesat e mia?
A do të vijnë kur ne nuk do të jemi më në këtë jetë?”
Janë pyetje që gjyshërit i thonë vetëm me sy, ndërsa buzët u dridhen nga heshtja. Ndarjet nuk janë të thjeshta. As për fëmijët, as për të rriturit. Por më e rënda mbetet për gjeneratën që mbetet pas – me shpresën, me lutjen, me përmallimin.
Urimet tashmë u drejtohen bijve dhe bijave, që t’u mësojnë fëmijëve të tyre dashurinë për tokën e të parëve, për shtëpinë ku kanë lëshuar rrënjë prindërit e tyre. Malli është trashëgimi që nuk vdes. Atdheu është gjaku i thirrur nga larg.
Janë momente të papërshkrueshme me fjalë, momente që i kupton vetëm zemra dhe i përjeton vetëm shpirti që digjet në heshtje.
Ndërsa gëzimi për ardhjen e mërgimtarëve ndizet, në të njëjtën kohë shfaqet hija e ditës kur do të kthehen mbrapsht, sërish larg. Sa e sa prindër këto ditë janë me lot në sy, duke i përcjellur fëmijët e tyre për në gurbet, pa ditur a do ta kenë rastin t’i përqafojnë përsëri.
Shumë prej tyre, për arsye teknike, nuk kanë mundur të përshëndeten për herë të fundit me prindërit e tyre kur ata janë larguar nga kjo jetë. E gurbeti, në thelb, është një plagë e mbyllur nga jashtë, por që rrjedh çdo ditë nga brenda.
Ndonëse verës atdheu gumëzhin nga jeta, festat dhe gëzimet e mërgimtarëve, gjithçka merr një ngjyrim të zymtë kur ata nisen përsëri. Rrugët mbesin bosh, deri në orët e mbrëmjes jeta shuhet, ndërsa mallëngjimi mbetet i përhershëm.
Në këtë fund vere, vogëlushet Ela dhe Elda Hebibi, që po rriten në Zvicër, mbiemërrin e kanë të mërgimit, por zemrën të prejardhjes. Mbrëmë, në Gostivar te vendlindja e mamit, u përshëndetën me gjyshin dhe gjyshen me lot e mall, me premtimin se një ditë do të takohen sërish. Në atë ndarje, kishte më shumë fjalë në heshtjen e tyre sesa mund të thuhej me gojë.
Gjyshi kishte ruajtur gjithçka për mbesat, çdo kujtim, çdo lodër, çdo shije që vetëm gjyshërit dinë ta japin. Kur u larguan, Ela, vetëm 8 vjeçe, tha me lot në sy:
“Doja t’ia fshija lotët gjyshes dhe gjyshit.”
E sot, gjatë rrugës për në Zvicër, ajo po vizaton në bllokun e saj të vogël:
zemra për gjyshin Bashkim, lule për gjyshen – me shpresën e pastër të fëmijërisë se shumë shpejt do të takohen përsëri. Ajo i thotë vetes:
“Edhe në ëndërr do t’i shoh, kur më blinin akullore dhe shkonim në lojëra.”
Në Preshevë, gjyshi Xhelal, që i mungon gjyshja Xhevahire, rri në heshtje.
Vogëlushja i afrohet dhe i thotë:
“Gjyshi Xhelal, vijmë shpejt përsëri. Mos u bë merak. Ne po shkojmë në Zvicër me babin dhe mamin, por unë ju dua shumë.” Gjyshen Xhevahire se harrojmë kurrë. Ajo fizikisht nuk është me neve, ama na çdo ditë e kujtojmë.
Janë fjalë që shkulin rrënjë nga shpirti, sepse dashuria e fëmijës për gjyshin dhe gjyshen është e pakushtëzuar, e sinqertë, e përjetshme. E ndërsa babai vozit makinën, nëna mundohet të japë freski emocionale, duke fshehur mallin e saj, me lot që nuk bien në sy, por djegin në zemër.
Mërgimtarë, kudo që jeni — Zoti ju bekoftë!
Ela, Elda e shumë fëmijë të tjerë që po rriteni në diasporë — mos e harroni kurrë vendin e të parëve tuaj.
Mos harroni rrugët me gropa, pritjet në kufi, pluhurin, ngarkesën — sepse babai dhe nëna juaj janë lindur aty, dhe për atë tokë kanë mall.
Mërgata shqiptare është shpirti i atdheut.
Dashuria për vendlindjen është një mall që nuk shteron kurrë. Mos e harroni gjuhën shqipe!
SAM24.info