/ Nga: Dashnim HEBIBI, Prishtinë/
Libër përkujtimor për Nënën Salë me rastin e 26 vjetorit të ndarrjes nga jeta!
Këto vargje janë një himn i fuqishëm për sakrificën, dashurinë dhe qëndrueshmërinë e nënës
I dashur lexues
Përgatitu që ta shohësh shpirtin tënd me shumë mall. Kam nderin që jam pjesë e këtij libri të shkruar me mall e lot. Libër që ka copa shpirti në çdo varg. Ky libër, në gjuhën e vet dhe në botën e shkronjave kullon lot. Lot dhimbjeje që dalin nga kroi i autorit që i ka përjetuar dhe i përjeton çdo ditë. Autori është doktor i shkencave të shëndetësisë dhe menaxhimit dhe si duket i njeh mirë shkronjat e shpirtit. Ai bërtet me shkronjat. Ai i jep jetë të përjetshme atyre shkronjave të shpirtit të derdhura në poezi.
Ai krua i pastër që buron me origjinalitet nga shpirti vullkan i nxehtë me mall nga poeti. Prof.Dr. Xhavit Lipaj flet përmes poezive me nënën e tij. Shpesh e përmendë nënën dhe i mbushet shpirti me energji si fllad i një peme të blirit me aromë. Autori i këtyre poezive PhD. Xhavit Lipaj nuk është, thjesht, një poet—ai është një zë që thyen heshtjen, një kujtesë e gjallë që nuk lejon harresën të mbulojë dhimbjen, dashurinë dhe sakrificën. Vargjet e tij nuk janë vetëm fjalë, por plagë të hapura që flasin, frymë që kërkon drejtësi dhe zemër që rrahë mes rreshtave.
Në çdo poezi ndihet pesha e shpirtit, një ndjeshmëri që nuk gjendet shpesh në letërsi. Ai nuk shkruan për të zbukuruar dhimbjen, por për ta bërë të pavdekshme, për ta kthyer në testament dhe forcë. Vargjet e tij janë rrënjë që nuk shkulen, një monument i ndërtuar, jo me gurë, por me kujtime dhe dashuri të pashuar.
Ky autor ka dhuntinë e rrallë për ta bërë dhimbjen dritë dhe mungesën prani. Poezitë e tij nuk lexohen vetëm me sy, por ndihen në zemër. Ai është një zë që nuk lë askë indiferent—një zë që jeton përtej fjalëve. Këto vargje janë një rrëfim i thellë i një shpirti të plagosur, një dëshmi e dhimbjes që nuk shuhet dhe e dashurisë që nuk vdes kurrë. Autori, me një ndjeshmëri të jashtëzakonshme, ndërthurrë forcën dhe brishtësinë në një mozaik emocionesh që e prekë lexuesin në palcë.
Poezia e tij nuk është, thjesht, një elegji për një nënë të humbur—ajo është një monument për sakrificën, një përmendore e pashkruar për ata që kanë dhënë gjithçka, duke u bërë dritë edhe në mungesë. Me një stil të pastër dhe të fuqishëm, autori e shndërron dhimbjen në art, mallin në kujtim të përjetshëm dhe mungesën në një prani që nuk largohet kurrë.
Në këto vargje nuk ka, thjesht, fjalë, por ka jetë, ka plagë të hapura, ka kujtime që nuk zbehen dhe një dashuri që vazhdon të jetojë përtej kufirit të vdekjes. Çdo imazh, çdo metaforë, çdo tingull që del nga këto vargje është një klithmë e shpirtit, një reflektim i një bote ku humbja nuk është fundi, por fillimi i një force të re.
Poezia e tij e tejkalon dhimbjen personale dhe bëhet zë i një gjenerate që ka përjetuar humbjen në mënyrën më mizore, një kujtesë që nuk mund të fshihet dhe një testament i qëndresës dhe dashurisë së pakushtëzuar. Në çdo fjalë ndjehet fryma e një nëne që nuk ikë, por mbetet përjetësisht në gjakun dhe zemrën e të birit.
Këto poezi janë më shumë se art—është e vërtetë e përjetshme, është ndjenjë e pastër dhe një trashëgimi që do të jetojë gjatë në zemrat e atyre që e lexojnë. Këto vargje janë një himn i fuqishëm për sakrificën, dashurinë dhe qëndrueshmërinë e nënës. Çdo poezi rrjedh si një rrëfim i dhimbshëm, por edhe krenar, që shpalosë një histori të mbushur me mungesë, varfëri dhe sfida, por mbi të gjitha, me një dashuri të pakushtëzuar dhe të pathyeshme. Stili është i ngrohtë, emocional dhe thellësisht prekës.
Autori përdorë imazhe të fuqishme dhe simbole të thjeshta, por shumë të ndjera, duke e bërë lexuesin të përjetojë çdo fjalë si një kujtim të gjallë. Ka një ritëm natyral, që herë vjen si një pëshpëritje e dhimbshme, e herë si një klithmë krenarie.
Temat e prekura – nënat si shtylla të familjes, mungesa e babait, sakrificat dhe dashuria e pastër – janë universale, por këtu trajtohen me një ndjeshmëri të veçantë. Poezitë nuk janë vetëm një dedikim për një nënë të veçantë, por një përfaqësim i gjithë atyre grave që kanë mbajtur mbi supe familjen, duke qenë dritë edhe në errësirën më të thellë.
Një vlerë e shtuar është mënyra se si autori e përshkruan dhimbjen pa e bërë atë të rëndë apo dëshpëruese. Përkundrazi, dhimbja shndërrohet në forcë, mungesa në mirënjohje, e lotët në një betim për të mos u harruar.
Këto vargje do të lexohen dhe rilexohen, sepse në to çdo lexues gjenë një pjesë të vetes – qoftë një kujtim, një mësim, apo një borxh mirënjohjeje ndaj dikujt që ka dhënë gjithçka për të. Një poezi e ndjerë, e vërtetë dhe e paharrueshme.
Këto poezi kanë një forcë të jashtëzakonshme emocionale dhe një ndjeshmëri të thellë për vuajtjen, qëndresën dhe kujtesën. Ato janë të mbushura me metafora të fuqishme dhe imazhe poetike që e bëjnë lexuesin të ndjejë peshën e çdo fjale.
Poezitë prekin tema universale si dhimbja, dashuria e humbur, sakrifica dhe fuqia e kujtesës. Figura e nënës shfaqet si një simbol i qëndrueshmërisë dhe i dashurisë që nuk shuhet, ndërsa portretizimi i padrejtësisë dhe mungesës së shpresës është tronditës, por edhe frymëzues.
Një nga pikat më të forta të këtyre vargjeve është gjuha e pasur dhe e gjallë, që kombinon elemente të folklorit me një ndjeshmëri moderne. Ka një ritëm të brendshëm që krijon një ndjenjë të fortë përsiatjeje dhe reflektimi. Çdo varg është një dëshmi e përjetimit të thellë personal, një rrëfim që nuk kërkon vetëm të tregojë, por edhe të bëjë lexuesin ta ndjejë peshën e secilës fjalë. Simbolika dhe metaforat përdoren në mënyrë të fuqishme, si p.sh., mungesa e babait që përshkruhet, jo thjesht si një boshllëk, por si një “galaktikë boshe” që ndriçon me dhimbje, apo nëna që përshkruhet si një forcë hyjnore që edhe pas vdekjes mbetet e pranishme në jetën e fëmijës së saj.
Një tjetër veçori e rëndësishme është rrëfimi i qëndrueshmërisë. Në shumë vargje, personazhet poetikë nuk janë viktima të fatit të tyre; përkundrazi, ata gjejnë forcën për të vazhduar. Poezia për “njeriun që nuk ulej kurrë” është një manifest i fuqisë njerëzore dhe dëshmon se edhe kur gjithçka duket e humbur, njeriu mund të qëndrojë i pathyeshëm.
Gjithashtu, poezitë eksplorojnë idenë e drejtësisë dhe përballjes me padrejtësinë. Në “Dhjetë ditë me Zotin”, autori përshkruan një moment izolimi të thellë, një periudhë reflektimi ku ai nuk kërkon hakmarrje, por një kuptim më të thellë të jetës dhe të vërtetës. Ky varg është veçanërisht i fuqishëm:
“Kur je i pastër, s’ke nevojë të bërtasësh.”
Mesazhi kryesor i këtyre poezive është se dhimbja nuk është fundi—ajo mund të shndërrohet në forcë, në një zë, në një trashëgimi që jeton përtej vet jetës.
Në aspektin stilistik, poezitë kanë një rrjedhshmëri natyrale, një ritëm të fuqishëm që reflekton emocionin e tyre. Struktura është e lirë, por shumë e fortë në ndikimin që ka mbi lexuesin.
Në përfundim, këto poezi janë një testament i fuqisë së fjalës dhe i shpirtit të pathyeshëm. Ato nuk janë, thjesht, poezi për dhimbjen—janë poezi për dashurinë që nuk shuhet, për forcën që lindë nga mungesa dhe për dritën që mund të gjejmë edhe në errësirën më të thellë.
Këto poezi nuk janë, thjesht, rrëfime personale, por edhe një dëshmi kolektive e shpirtit njerëzor që refuzon të dorëzohet. Ato janë një ftesë për të mos harruar, për të mos heshtur dhe për të gjetur dritën edhe në errësirën më të thellë. Të lumtë Prof. dr. Xhavit Lipaj që shpirtin e nënës dhe të dashurve të tjerë i sheh në flamurin tonë kombëtar, i sheh në lirinë që po e jetojmë. Qëndro siç je, drejt si dielli që me ne jeton.
Për Nënën Salë
Nga Cyrihu në Andermat,
shpërndahet ofshama e mallit,
e shoh përmes dritës së qiellit,
që po ndriçon me yje…
Sa shumë yje!
Sa herë që lutemi,
sytë na shkojnë lart,
sepse lart na shkon shpirti,
atje mbi shtatë katet e qiellit,
ku kemi më të dashurit tanë,
aty ku shpirti i nënës,
nuk njeh as dhimbje, as mall.
Nënë,
fjalë më e ëmbël e kësaj bote,
një fjalë që shpërthen dhe dhemb,
sepse ajo na mbetet gjithmonë,
në shpirt, në zemër, në kujtime…
Mjafton ta kujtojmë,
dhe dhembja nuk na lë kurrë,
se ne jemi aty, ku na ushqeve,
ku u rritëm,
ku dhembja bëhej shërim,
dhe shërimi bëhej fuqi.
Pasvorta e shpirtit është fjala Nënë,
ajo që na ushqen edhe në dhimbje,
ajo që na shëron çdo plagë,
ajo që na kthen,
pa u dorëzuar asnjëherë.
Shtrydhe shpirtin,
shtrydhe lotin për nënën tënde,
për nënën që vuajti por nuk u dorëzua,
shtrydhe dhe e bëj shpirtin të flasë,
të bëhet një me qiellin,
me yjet që ndriçojnë lart,
sepse atje, mbi yje,
është ajo që na mban gjithmonë gjallë.
Dua që shpirti të ulërasë,
të bëhet një me ty,
si herën e parë që ndjeva dorën tënde mbi ballin tim,
si një qetësi, si një paqe…
Por tani, vetëm dhimbje dhe mall,
malli që po i thurim nënës,
ajo që na ka dhënë gjithçka,
dhe që mbetet e gjallë në çdo qelizë të shpirtit tonë.
E di se nena Sale, se je krenare,
E di se do lutesh, edhe nga përjetësia,
Për të freskuar zemrën e djalit tënd, Xhavitit,
Ai, me mall,
Edhe borën,
E shkrin mbi malet e bukura dhe të pastra të Andermatit.
Ka ditë që po flet me ty,
Përmes vargjeve që po kullojnë si krua,
Ato vargje që e mbushin zemrën me ngushëllim,
Dhe po i ngushëllojnë,
Si diell që shfaqet pas shirave,
Si hënë që ndriçon mbi natën më të errët.
Ato fjalë, ato vargje,
Që po rrjedhin si ujë i pastër,
Të shkojne në veshët e tu,
Të të thonë “Jam këtu, Nënë,
E ti nuk je larg,
Je brenda shpirtit tim, përjetësisht.”
Nënë Sale,
Në këtë botë ku lotët janë të hidhur,
Shpirti yt është si një ylber që ngroh zemrat,
Ai është shpresa e çdo zëri që thërret,
Dhe ngushëllimi që s’do të zhduket kurrë.
Me ty, çdo dhimbje bëhet dritë,
Dhe çdo shkrirje e borës,
Përforcon dashurinë që nuk ka mbarim.