Nga Dashnim HEBIBI
(Një komb, një gjuhë, një flamur – shumë kufij, shumë keqkuptime)
Është e dhimbshme. Ndonjëherë edhe e neveritshme.
Në Shqipëri të pyesin:
“A je kosovar?”
Në Kosovë të thonë:
“Ti qenke nga Shqipëria, apo?”
Dhe unë, një i ri nga Lugina e Preshevës, mbetem duke menduar:
Po ne kush jemi?
Kjo nuk është thjesht një ndjesi personale. Është realiteti i përditshëm i mijëra të rinjve shqiptarë që po rriten në diasporë, por edhe brenda vetë hapësirës shqiptare. Është hutimi identitar që po u mbillet brezave të rinj, shpesh pa dashje, por me pasoja të rënda.
Fëmijët tanë pyesin me sinqeritet të dhimbshëm:
“Babi, a jemi shqiptarë apo kosovarë?”
Pastaj vjen pyetja që e rëndon edhe më shumë këtë dilemë:
“Po ne që jemi nga Lugina e Preshevës, si na quajnë?”
Shqiptarë?
Në vend që t’i rrisim me krenari, shpesh i ngatërrojmë. I ndajmë me emërtime që nuk janë thelbi i qenies sonë.
Dhe lind pyetja e pashmangshme:
Pse e bëjmë këtë?
Nga mosdija? Nga propaganda? Apo sepse kemi mësuar të jetojmë me padrejtësinë si normalitet?
Në biseda të përditshme dëgjojmë shprehje që duken të pafajshme, por janë thellësisht përçarëse:
“Ja si po vijnë kosovarët.”
“Krejt kosovarë është hoteli.”
“Kosovarët po kërkojnë këtë ushqim.”
Ndërsa nga ana tjetër:
“Ata të Shqipërisë.”
Po a nuk jemi të gjithë shqiptarë?
A nuk kemi një flamur?
Një gjuhë?
Një histori të përbashkët sakrifice?
Po, jemi një komb.
Një komb që jeton në Tiranë, Prishtinë, Tetovë, Kërçovë, Strugë, Shkup, Ulqin, Preshevë dhe në mërgatë – nga Amerika në Zvicër, nga Gjermania në Australi. Jemi një, por të ndarë padrejtësisht në disa shtete.
Dhe jo, fajin nuk mund ta lëmë vetëm mbi politikën. Faj kemi edhe ne – kur lejojmë që prejardhja të shndërrohet në mur ndarës, e jo në pasuri.
Po, le të dallojmë njëri-tjetrin sipas qytetit apo krahinës – siç dallohen vëllezërit mes tyre – por jo në një mënyrë që krijon hierarki, përjashtim apo përçmim.
Ai është nga Tirana.
Ajo nga Berati.
Tjetri nga Prishtina.
Ajo nga Shkupi.
Ky nga Lugina.
Ai nga Ulqini.
Por të gjithë bashkë jemi shqiptarë.
Duhet të jemi të kujdesshëm që kjo mjegull identitare të mos u trashëgohet brezave të rinj. Të mos rriten me ndarje në mendje dhe në zemër. Sepse pyetjet po shtohen – dhe me to edhe hutimi.
Kush e ka fajin?
Kush duhet ta ngrejë zërin?
Kush ka forcën ta ndalë këtë përçarje që, në heshtje, po na dobëson?
Ka shumë pyetje.
Por përgjigjja është vetëm një:
Jemi një komb.
Një gjuhë.
Një flamur.
Koha është ta dëshmojmë këtë jo vetëm me fjalë, por me vepra – në rrugë, në shkolla, në media, në institucione dhe brenda familjeve tona. T’i shohim njëri-tjetrin si vëllezër dhe motra, jo si “të tjerë”.
Sepse historia nuk do të na gjykojë për emrat që na vunë, por për mënyrën si u sollëm me njëri-tjetrin.
Mos më pyet: A je kosovar?
As: A je nga Shqipëria?
Unë jam shqiptar.
Një flamur në zemër,
shumë kufij mbi shpinë.
Gjaku nuk njeh shtete,
as emra që na ndajnë.
Ne jemi Lugina, Ulqini, Prishtina,
Tetova, Kërçova, Tirana, Shkupi dhe mërgata.
Një komb i vetëm –
i ndarë nga të tjerët,
jo nga vetja.
Mjaft më me “ata” dhe “ne”.
Të gjithë jemi një.
