Nga Gjon F. Ivezaj
Faik Konica lindi më 15 mars 1875 në fshatin Konicë, në zemër të maleve shqiptare, në një familje bejlerësh të njohur për kulturën dhe traditën e tyre. Qysh në fëmijëri ai u rrit mes historive të heronjve, tregimeve popullore dhe mësimeve të para në gjuhët turke, arabe dhe greke, që i dhanë jo vetëm dije, por edhe ndjenjën e përkatësisë dhe krenarisë për kombësinë e tij. Zemra e tij u mbush me dashuri për vendlindjen dhe me një ndërgjegje të hershme patriotike, ndërsa shpirti i ri u ngroh me ëndrrën për një Shqipëri të lirë dhe të bashkuar. Arsimi i hershëm dhe mësuesit e tij të devotshëm i hapën horizontin e dijes dhe formuan themelin e një mendjeje të ndritur, të përgatitur për sfidat që do të vinte përpara popullit shqiptar.
Ai vazhdoi arsimin në kolegjin jezuit të Shkodrës, ku mësimet e thella dhe fryma e disiplinës e formuan si intelektual dhe njeri me ideal. Më pas, në liceun perandorak francez në Stamboll, Konica thelloi njohuritë në letërsi, histori dhe filozofi, duke u njohur me kulturën evropiane, ndërsa zemra vazhdoi të rrihte për Shqipërinë. Në Francë ai ndoqi shkollën e mesme dhe universitetin në Dijon, ku u diplomua në filologji romane dhe letërsi. Studimet e mëtejshme në Paris, në Collège de France, për letërsinë mesjetare, latinisht dhe greqisht, i dhanë një horizont të gjerë dijesh dhe e përgatitën për të shërbyer kombit me mendjen dhe penën e tij.
Më 1895, Konica botoi në Paris broshurën “Shqipëria dhe turqit”, duke shfaqur ndërgjegjen e tij patriotike dhe vizionin për një Shqipëri të lirë dhe të ndërgjegjshme. Më 1897, ai themeloi revistën “Albania” në Bruksel, një organ politik, kulturor dhe letrar, që botohej në shqip, frëngjisht dhe turqisht. Revista u bë mjet i fuqishëm për ndërgjegjësimin kombëtar, për afirmimin e identitetit shqiptar dhe për zhvillimin e gjuhës dhe letërsisë shqipe. Përmes saj, Konica promovoi vlera të larta morale dhe intelektuale, duke i nxitur shqiptarët të ruanin gjuhën, historinë dhe traditat, dhe duke formuar një ndërgjegje kombëtare që tejkalonte kufijtë e vendlindjes.
Revista “Albania” u bë qendër intelektuale dhe letrare për shqiptarët e diasporës dhe ata në vend, duke ofruar artikuj, ese, polemika, shkrime historike dhe vlerësime letrare që formuan bazën e mendimit modern shqiptar. Përmes saj, Konica shërbeu si udhëheqës i mendimit dhe kritikës letrare, duke shfaqur dashurinë e thellë për kombin dhe vizionin për emancipimin dhe zhvillimin kulturor të tij.
Pas mbylljes së “Albania”-s, Konica u vendos në Shtetet e Bashkuara, ku punoi ngushtë me Fan Nolin dhe intelektualë të tjerë të shquar të diasporës shqiptare. Ai u angazhua në themelimin e federatës Vatra, e cila u bë shtylla kryesore e organizimit dhe bashkimit të shqiptarëve jashtë vendit. Konica u zgjodh sekretar i përgjithshëm dhe më vonë kryetar i Vatrës, duke udhëhequr gazetën Dielli, ku shkrimet e tij u bënë një zë i fuqishëm për unitetin, identitetin dhe kauzën kombëtare. Ai punoi për ruajtjen e traditës dhe gjuhës, për ndërgjegjësimin dhe edukimin e shqiptarëve, duke mbajtur një linjë të qartë patriotike dhe kulturore.
Kontributi i tij nuk u kufizua vetëm në diasporë. Ai përfaqësoi Shqipërinë në aktivitete ndërkombëtare dhe diplomatike, duke mbrojtur të drejtat e vendit dhe duke ngritur zërin e kombit shqiptar në arenën ndërkombëtare. Në vitin 1913, ai u zgjodh kryetar i kongresit shqiptar në Trieste, një ngjarje vendimtare për ruajtjen e integritetit dhe unitetit të trojeve shqiptare, dhe më pas përfaqësoi shqiptarët në Londër në konferencën ndërkombëtare, duke artikuluar të drejtat dhe aspiratat e popullit të tij. Përmes këtyre veprimeve, Konica u shfaq si një udhëheqës vizionar, i cili i vendosi interesat e kombit mbi çdo gjë tjetër.
Gjatë gjithë jetës, ai mbeti një shembull i përkushtimit, integritetit dhe dashurisë për Shqipërinë. Në SHBA ai rifilloi botimin e gazetës Dielli, ku vijoi të shkruante artikuj, kolumna dhe komente mbi zhvillimet politike, shoqërore dhe kombëtare, duke nxitur mendimin kritik dhe duke forcuar ndjenjën e përgjegjësisë ndaj atdheut. Në vitin 1926 u emërua ministër fuqiplotë i Shqipërisë në SHBA, duke përdorur dijen, ndikimin dhe integritetin e tij për të mbrojtur interesat e vendit dhe për të përfaqësuar kombin në mënyrë dinjitoze në arenën ndërkombëtare.
Faik Konica ndërroi jetë më 15 dhjetor 1942 në Washington, D.C., larg vendlindjes, por me shpirtin gjithmonë të lidhur me Shqipërinë. Trashëgimia që la pas është e jashtëzakonshme: ai është simbol i përkushtimit, dijes, kulturës dhe dashurisë së pastër për atdheun. Ai kontribuoi në ngritjen e gjuhës dhe letërsisë shqipe, në afirmimin e identitetit kombëtar, në edukimin dhe bashkimin e shqiptarëve kudo në botë. Emri i tij mbetet një dritë udhërrëfyese për brezat, një shembull i pavdekshëm i dashurisë për kombin dhe dëshmi e fuqisë së penës, mendimit dhe zemrës për të krijuar një trashëgimi të paharrueshme.
Në dorën e fundit të jetës së tij, Faik Konica la pas një Shqipëri më të ndërgjegjshme, më të bashkuar dhe më të respektuar në botë. Me çdo fjalë, me çdo artikull, me çdo hap diplomatik dhe me çdo veprim patriotik, ai tregoi se dashuria për atdheun nuk njeh kufij, nuk njeh distanca dhe nuk shuhet kurrë. Ai mbetet frymëzim i gjallë për çdo shqiptar që ëndërron një vend të lirë, të kulturuar dhe të bashkuar. Trashëgimia e tij është përjetësisht dritë udhërrëfyese që do të udhëheqë brezat e ardhshëm dhe do të kujtojë gjithmonë fuqinë e mendimit, të penës dhe të zemrës për të ndërtuar një Shqipëri të denjë për historinë dhe të ardhmen e saj. /GD
